اسمز معکوس ro فرایند تصفیه آب است که در مرحله چهارم دستگاه تصفیه آب خانگی یعنی در فیلتر ممبران قرار دارد. در این فرایند به جای اینکه آب در مسیر خود حرکت کند، برخلاف روند طبيعى خود از سمت ناخالص به سمت خالص حركت میکند. به همين منظور نام اين سيستم تصفیه آب اسمز معكوس یا Reverse Osmosis است؛ فرایندی معکوسِ اسمز آب.
اما این کار نیاز به انرژیی از جنس فشار دارد تا آب بتواند در خلاف روند خود جریان پیدا کند. اين فشار فقط به وسيله یک پمپ امكان پذير است. به همین دلیل است که دستگاه تصفیه آب باید موتور و پمپ داشته باشد. لذا باید دقت داشته باشید که در هنگام خرید دستگاه تصفیه، دستگاه فیلتراسیون را به جای اسمز معکوس به شما نفروشند.
اسمز
در حالت طبیعی، مولکول های آب از سمت غشا نيمه تراوا يعنى محلی كه سمت رقيقتر به طرف غليظ تر حرکت ميكنند. این جریان تا هنگامی ادامه مییابد که دو طرف به تعادل برسند. برای مثال اگر يك ظرف را بواسطه غشاء نیمه تراوا به دو بخش تقسیم کنیم و در یک بخش آب نمک غلیظ و در بخش دیگر آب نمک رقیق داشته باشیم، به شکل طبيعى آب از سمتى كه غلظت كمترى دارد عبور كرده و به سمتى كه غلظت بيشترى دارد حرکت میکند.
بدین صورت قسمتی كه غليظتر بود با اضافه شدن آب رقيقتر شده و قسمتی که آب نمک رقیقی داشته، آب از دست داده و غلیظتر ميشود. اما کل سیستم به یک تعادل خواهد رسید. پس در نتیجه میتوان گفت که اسمز فرایندی است که آب از سمت خالص به سمت ناخالص حرکت میکند و در مقابل آن فرایند اسمز معکوس (تراوش آب از سمت ناخالص به سمت خالص) قرار دارد.
فیلتر ممبران در دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس
فیلتر ممبران از مهمترین فیلترهای موجود در دستگاه تصفیه آب RO میباشد و تاثیر بسزایی در فرایند تصفیه و حذف آلودگی های آب دارد. توانایی این فیلتر در حذف مواد زائد موجود در آب بسیار زیاد است و آب در هنگام خروج از این مرحله تا 99 درصد خالص و پاک میشود. در این فیلتر همانطور در ابتدای متن نیز اشاره شد، از فرایند اسمز معکوس یا همان غشاء سلولی استفاده میشود. در بدن انسان نیز از غشا سلولى استفاده ميشود. به طوریكه اكسيژن و مواد غذايى اجازه ورود مییابند و مواد سلولى زائد دفع خواهند شد.
ساختار فیلتر ممبران
بخش اصلی فیلتر ممبران به صورت غشاء نیمه تراوا میباشد. این غشاء نمیتواند مانع عبور تمامی مواد موجود در آب شود و تنها ذرات ریزتر از 0.0001 ميكرون توان عبور دارند. ذراتی که بزرگتر از این اندازه باشند نمیتوانند از فیلتر عبور کنند و به فاضلاب هدایت خواهند شد. در نتیجه آب تا 99.9 درصد تصفيه خواهد شد.
در دستگاه تصفيه آب اسمز معكوس یا RO از هوزينگ هایی مختص ممبران بکار گرفته میشود. این هوزینگ ها دارای یک ورودی و دو خروجی میباشند. بدین شرح كه آب شهری وارد هوزینگ شده و بعد از عبور از فیلتر ممبران از يك خروجى آب سالم به سمت فيلتر شماره پنج و مخزن و در خروجى ديگر آلودگی ها و ذرات درشت تر به فاضلاب انتقال مییابند.
طول عمر ممبران اسمز معکوس RO
در حالت نرمال عمر فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب اسمز معکوس RO به مدت یک الی دو سال است. اما این بازه بر اساس عواملی مانند میزان آلودگی آب، TDSبالای آب شهری، عدم تعويض فيلترهاى سه مرحله اول،مصرف بالای آب تصفیه و … کاهش مییابد.
البته در زمانی كه TDS آب شهری بالا است میتوان از فيلتر مرحله 3 به جای CTO و کربن از فیلتر الیافی pp و یا از محافظ ممبران كه يك فيلتر كاتريجى الیافی با قطر 1 ميكرون است استفاده کرد. از این طریق میتوان طول عمر ممبران دستگاه تصفیه آب را افزايش داد.
تشخیص سالم بودن فیلتر ممبران
روش های مختلفی برای تشخیص عملکرد صحیح فیلتر ممبران وجود دارد اما دقیقیترین روش، استفاده از دستگاه TDS متر است. با استفاده از این دستگاه میتوان آب تصفیه شده را تست کرد و درصورتی که tds عدد بالاتر از 70 ppm را نمایش دهد یعنی ممبران از کار افتاده است.
اما راه آسان تری نیز برای افرادی که دستگاه تست آب ندارند میز وجود دارد. برای آنکه متوجه شوید هنوز فیلتر ممبران دستگاهتان به درستی کار میکند یا خیر به جرم و رسوب درون کتری و سماور توجه کنید. اگر ممبران سالم باشد به هیچ وجه نباید شاهد رسوب باشید اما هنگامی که ممبران کارایی خود را از دست دهد رسوبات گچی و آهکی نیز در کتری و سماور پدیدار خواهند شد.
